Hoe is het sportvereniging De Hazenkamp vergaan in de Tweede Wereldoorlog? Werd er wel gesport bij De Hazenkamp?
De Hazenkamp bestond in 1940 ruim 12 jaar en kende circa 350 leden. Naast een breed palet aan sporten zoals gym, honkbal, hockey en voetbal was er ook veel aandacht voor toneel, spreken in openbaar, wandelen, excursies, kampen en de jaarlijkse uitvoering.
In de clubbladen en de jaarverslagen staat veel te lezen over de impact van de oorlog. De clubbladen werden uitgegeven tot de zomer 1941, daarna werd de uitgifte door de bezetter verboden. In de clubbladen kun je zien dat in de eerste anderhalf jaar de meeste (sport-) activiteiten gewoon zijn doorgegaan. De oorlog wordt hierin maar mondjesmaat genoemd. Sterker nog, na de invasie van de Duitsers leek het alsof er niets was gebeurd en ging het (sport-)leven gewoon door.
De bestuurs- en ledenvergaderingenzijn in alle 5 oorlogsjaren doorgegaan en dat geldt ook voor de meeste clubactiviteiten. Alleen aan het einde van de oorlog, vanaf september ’44 [Nijmegen was toen frontstad] stopte de vereniging nagenoeg helemaal.
Welke oorlogs-feiten kun je teruglezen?
De commissaris van de politie moest speciale toestemming geven voor het houden van jaarvergaderingen en “onderwerpen van politieke aard” mochten niet besproken worden.
In het clubblad januari 1941 pagina 114-115 schrijft Andries Huisman over zijn ervaring van het eerste oorlogsjaar. Tijdens de Ledenvergadering van februari 1941 waarschuwt de voorzitter geen politiek te voeren in de Hazenkamp en ook dat de leiders dit moeten begrijpen, “dat kan fatale gevolgen hebben”. Dat zal waarschijnlijk ook de reden zijn waarom er weinig staat te lezen over de oorlog.
De jaarlijkse uitvoering was een zeer belangrijke jaarlijkse activiteit waarbij gelijkmatigheid in dezelfde kleding in belangrijke mate bijdroegen aan het succes. In 1943 is grote twijfel of de uitvoering door kan gaan omdat er geen geschikt textiel voor gelijke kleding beschikbaar was. Ook waren geen gymschoenen meer verkrijgbaar omdat de Nederlandse fabrieken moesten werken voor de Duitse Wehrmacht.
De sportvelden werden minder onderhouden en het ontbrak aan veel materialen. Het gymlokaal aan de Hazenkampseweg wordt in 1943 door de bezetters gevorderd maar gelukkig konden de gymlessen worden voortgezet in de gymzaal van de Klokkenberg.
Aan het eind van de oorlog hebben NSB-ers zonder toestemming al het opgeslagen materiaal uit het kolenhok van het clubhuis gehaald; het kolenhok werd een arrestantenlokaal.
Verschillende mannelijke leden waren in de oorlog actief. Bij terugkeer werden ze als landverdedigers, gemobiliseerden of “zwervers” met staande ovatie van harte welkom geheten.
Het clubblad werd in 1941 verboden en uiteindelijk duurde het 8 jaar voor er weer een clubblad verscheen.
In 1944 wordt vermeld dat 4 leden ons zijn ontvallen en dat 1 lid nog niet hersteld is van de verwondingen. Ook wordt het overlijden van het jeugdlid Beppie Jonker “door het vallen van een vliegtuig” vermeld.
Dries Huisman was de directeur / lesgever. Hij is bij de start van de oorlog 9 maanden in militaire dienst geweest. Gelukkig zijn de lessen met behulp van invallers toch doorgegaan. Na zijn terugkeer (september 1940) was hij erg blij dat hij de draad zo weer kon oppakken.
Ook aan het eind van de oorlog werd Dries Huisman onder de (Nederlandse) wapenen geroepen, maar gelukkig duurde dat maar 3 dagen. Hij was onmisbaar voor de vereniging en kreeg derhalve dispensatie.
In 1945, na de oorlog, is deze zin te lezen: “We zitten bij vele brokstukken neder…. maar Nederland is weer vrij”en in het eerste clubblad in 1949 (4 jaar na de oorlog) staat: “Qua financiën verwachten we veel extra kosten om alles wat stuk is weer op te bouwen.”
In de oorlog zijn de meeste sportactiviteiten ondanks de oorlog toch doorgegaan. Vanaf september 1944 tot de bevrijding op 5 mei waren er nauwelijks activiteiten.